А.С. Пушкин и А. Мицкевич

Любовь Макей

Гимназия №1 г. Новогрудка (республика Беларусь)

Вялiки пясняр

"Гаварыць пра Міцкевіча - гэта значыць 

гаварыць аб прыгажосці, 

праўдзе і справядлівасці.

Гэта значыць гаварыць пра барацьбіта 

за правы, героя абавязку, вешчуна свабоды,

 апостала вызвалення ўсіх народаў".

                                 Віктар Гюго

Адам Міцкевіч-польскі паэт. З сям'і адваката,  збяднелага шляхціца.  Скончыў Навагрудскую Дамініканскую  школу( 1815) і Віленскі  універсітэт (1819). Сябраваў з Янам Чачотам. Настаўнічаў у  Коўне (1819-1823). Адзін з арганізатараў тайных таварыстваў патрыятычнай моладзі - філаматаў.

Быў арыштаваны, з кастрычніка 1829 ў ссылцы. Жыў у Пецярбурзе, Маскве, Адэсе, зблізіўся  з дзекабрыстамі ( К.Рылеевым, К.Бястужавым і інш.) і рускімі пісьменнікамі ( А.Пушкіным і інш.)  з мая 1829 ў эміграцыі.

Памёр у Канстацінопалі, пахаваны ў Парыжы. У 1890 прах перавезены ў Кракаў.

Вершы 20-х гадоў  (" Песня філарэтаў ", " Ода  да маладосці")  пазначаны нацыянальна- вызваленчымі ідэямі і рэвалюцыйным пафасам. Пераадольваючы класіцыстычныя традыцыі, выступіў  пачынальнікам рэвалюцыйнага  рамантызму ў польскай літаратуры.

Тэмы і вобразы , падказныя жыццём і гісторыяй беларускага народа,  гучаць ужо ў ранніх вершах " Мешка, князь Навагрудка", " Бульба" і інш., асабліва ўзмацніліся яны ў цыкле " Балады і рамансы" ( 1822, у паэме "Дзяды", ч.2 і 4, 1823, т. 3 Віленска-ковенскія "Дзяды"). Героіка-патрыятычныя балады " Свіцязь", "Свіцязянка" пабудаваны на беларускіх народных паданнях.

Міцкевіч выступіў смелым наватарам паэтычнай мовы, наблізіўшы яе да жывой народнай гаворкі; рытміка- інтанацыйныя асаблівасці мовы сведчаць пра залежнасць ад паэтыкі беларускай народнай песні, а яе сінтаксіс і лексіка -- пра  ўплыў беларускай мовы.

Самы значны твор Міцкевіча - паэма  " Пан Тадэвуш" (1834)-эпапея  польскага нацыянальна-вызваленчага руху пачатку  XIX стагоддзя. У паэме даецца маляўнічая галерэя  вобразаў мясцовай шляхты, шырокая карціна народнага жыцця на Беларусі, яркія  пейзажы Навагрудчыны, Налібоцкай пушчы.

Творчасць Міцкевіча зрабіла вялікі ўплыў на развіццё беларускай  літаратуры. У 30-40-я  гады ў польскай літаратуры склалася т.З  Беларуская школа ( браты Гржымалоўскія, А.Грот-Спасоўскі, А.Гроза, В.Чайкоўскі,

Ю. Ляскоўскі, Г.Марцінкевіч і інш., якія ўслед за Міцкевічам пісалі на тэмы з жыцця беларускага народа і з беларускага фальклору.)

"Певцом Литвы" называў Адама Міцкевіча яго рускі сябра Аляксандар ПушкінМіцкевічавай Літвой была, як вядома, Беларусь. Якраз у беларускай зямлі-усе карані паэта. З беларусаў, ад якогасьці Міцькі, паходзіць увесь род Міцкевічаў. Тут, на Беларусі, нарадзіліся  і жылі яго бацькі-маці Барбара ( в.Чамброва на Навагрудчыне) і бацька Мікалай Міцкевіч,  мінскі  каморнік і навагрудскі адвакат.

Застаўшыся без гаспадара, сям'я Міцкевічаў ледзь зводзіла канцы з канцамі. Братам самім трэба было шукаць дарогу  ў жыццё. Ратунак бачылі ў набыцці адукацыі.

Перад Адамам Міцкевічам адкрываўся вялікі свет навукі, паэзіі і жыцця.

На фото: Бюст Адама Мицкевича в  Новогрудке.

Оглавление